[VN-rapport] Progress of the World’s Women

De voorbije decennia werd er veel vooruitgang geboekt op het vlak van vrouwenrechten. Gezinnen groeiden over de gehele wereld uit tot plaatsen van liefde en solidariteit. Maar tegelijkertijd blijven het hardnekkige plekken van fundamentele schendingen van mensenrechten en ongelijkheden tussen de geslachten, volgens het op 25 juni 2019 gepubliceerde nieuwe vlaggenschiprapport van de VN, “Progress of the World’s Women 2019-2020: Families in a Changing World“.

“We stellen vast dat er over de gehele wereld verwoede inspanningen worden geleverd om de daadkracht van vrouwen aan banden te leggen en om hen het recht te ontzeggen om zelfstandig beslissingen te nemen in naam van de bescherming van ‘familiewaarden’. Nochtans weten we op basis van onderzoek dat er geen ‘standaard’ gezinsvorm bestaat en dat dit ook nooit het geval was” aldus VN-uitvoerend directeur, Phumzile Mlambo-Ngcuka. “Dit rapport gaat hier tegen in en onderstreept dat gezinnen, in al hun diversiteit, de cruciale motor kunnen zijn om gendergelijkheid te realiseren, op voorwaarde tenminste dat er een beleid gevoerd wordt waarin aandacht voor vrouwenrechten centraal staat en dat gebaseerd is op de realiteit van hoe mensen tegenwoordig leven.”

Op basis van wereldwijde data, innovatieve analyses en casestudies illustreert het rapport de diversiteit van gezinnen over de gehele wereld en formuleert het krachtige aanbevelingen die ervoor kunnen zorgen dat wetten en overheidsmaatregelen ondersteuning bieden aan gezinnen van vandaag en tegemoetkomen aan de behoeften van al hun leden en vooral dan aan deze van vrouwen en meisjes. Het rapport bevat ook een analyse van wat het zou kosten om deze aanbevelingen uit te voeren.

Onder meer de volgende trends werden vastgesteld:

• in alle regio’s is de huwelijksleeftijd gestegen en zijn de geboortecijfers gedaald en vrouwen beschikken over een grotere economische autonomie;
• wereldwijd bestaat iets meer dan een derde (38 procent) van de huishoudens uit koppels met kinderen en uitgebreide families (inclusief andere familieleden) zijn bijna net zo gewoon (27 procent);
• in de overgrote meerderheid van de eenoudergezinnen, die 8 procent van de huishoudens uitmaken, is het gezinshoofd een vrouw en zij jongleert vaak met de combinatie van betaald werk, opvoeding van kinderen en onbetaald huishoudelijk werk.
• er is een duidelijke toename van samenwonende koppels van hetzelfde geslacht in alle regio’s.

Uit het rapport blijkt dat gezinnen plaatsen zijn waar gezorgd wordt, maar soms ook van conflict en ongelijkheid en helaas ook al te vaak van geweld. Er wonen nog steeds drie miljard vrouwen en meisjes in landen waar verkrachting binnen het huwelijk niet expliciet wordt bestraft. Daarnaast bestaan er nog steeds andere vormen van onrecht en schendingen. Zo hebben in één op de vijf landen meisjes niet dezelfde erfenisrechten als jongens, terwijl in andere landen (in totaal 19 landen) vrouwen wettelijk verplicht zijn om hun echtgenoot te gehoorzamen. Ongeveer een derde van de gehuwde vrouwen in ontwikkelingslanden zegt weinig of geen zeggenschap te hebben over de eigen gezondheidszorg.

Vrouwen blijven in grote aantallen de arbeidsmarkt betreden, maar het huwelijk en het moederschap hebben een negatieve invloed op hun arbeidsparticipatie, op hun inkomen en op de voordelen die daarmee gepaard gaan. Op basis van nieuwe gegevens stelt dit rapport dat er wereldwijd iets meer dan de helft van de gehuwde vrouwen van 25-54 jaar oud aan de arbeidsmarkt participeren, vergeleken met twee derde van de alleenstaande vrouwen en 96 procent van de getrouwde mannen. Een belangrijke oorzaak van deze ongelijkheid is het feit dat vrouwen nog steeds drie keer zoveel onbetaalde zorg en huishoudelijk werk verrichten dan mannen bij gebrek aan betaalbare zorgdiensten.

Het rapport werpt een gematigd positief licht op ouderschapsverlof, met een toename van de opname ervan door vaders, meer bepaald in landen waar specifieke maatregelen, zoals ‘papa-quota’, gelden die een niet-overdraagbaar deel van het verlof voorbehouden voor de (mannelijke) partner op basis van het principe “gebruiken of verliezen”.

Het rapport werpt ook de schijnwerpers op de uitdagingen waarmee vrouwen en hun gezinnen worden geconfronteerd in geval van migratie. Onaangepaste regelgeving kan er voor zorgen dat niet alle gezinnen recht hebben op gezinshereniging en dat zij worden uitgesloten van toegang tot openbare diensten. Wanneer de migratiestatus van vrouwen gekoppeld is aan hun partner, dan kan het voor hen moeilijk of onmogelijk zijn om te ontkomen aan situaties van geweld.

Het rapport roept beleidsmakers, activisten en mensen in alle lagen van de bevolking op om gezinnen om te bouwen tot oorden van gelijkheid en rechtvaardigheid, waar vrouwen keuzevrijheid en een stem hebben en waar ze fysiek en economisch veilig zijn.

Enkele van de aanbevelingen van het rapport om dit doel te bereiken, zijn :

• Het aanpassen en hervormen van de familiewetgeving om ervoor te zorgen dat vrouwen kunnen kiezen of, wanneer en met wie ze trouwen, dat ze uit de echt kunnen scheiden indien nodig en dat ze toegang hebben tot het gezinsinkomen.
• Het erkennen van diverse leefvormen ter bescherming van de rechten van vrouwen en van samenlevingsvormen en partnerschappen van hetzelfde geslacht.
• Investeren in openbare diensten, met name onderwijs en reproductieve gezondheidszorg, zodat de levenskeuzes van vrouwen en meisjes breder worden en zij weloverwogen keuzes kunnen maken rond seksualiteit en zwangerschap.
• In aanmerking nemen van betaald ouderschapsverlof en overheidssteun voor de zorg voor kinderen en ouderen bij het opstellen van uitgebreide socialebeschermingsstelsels die kunnen helpen om gezinnen te ondersteunen.
• Zorgen voor de fysieke veiligheid van vrouwen door het implementeren van wetten en beleid om alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes te elimineren en toegang bieden tot justitie en voorzien in ondersteunende diensten voor slachtoffers van geweld.

Uit een analyse, die voor dit rapport is gemaakt, bleek dat de meeste landen een pakket aan  beleidsmaatregelen, zoals inkomenssteun gedurende de levensloop, gezondheidszorg en zorg voor kinderen en ouderen, implementeerden ter waarde van minder dan 5 procent van het BBP.

Garanderen dat gezinnen bakens zijn van gelijkheid en rechtvaardigheid is niet alleen een morele plicht, maar essentieel voor het behalen van de Duurzame Ontwikkelings Doelen (SDG’s), ‘s werelds meest uitgebreide agenda om menselijke vooruitgang te garanderen.

Meer informatie

Informatie over het rapport “Progress of the world’s women 2019–2020: Families in a changing world” vindt u hier, met een link naar het volledige rapport, de samenvatting, en de kostenanalyse.

De belangrijkste wereldwijde feiten en cijfers uit het rapport en bondige factsheets per regio en verhalen over verandering met initiatieven van het middenveld in verschillende landen, samen met zeven datasets en bijhorende video’s, vindt u hier.

Voor interviews, contacteer: media.team@unwomen.org

Bekijk de archiefbeelden van de lancering van de publicatie op UN Web TV.

Volg @UN_Women op Twitter en neem deel aan de discussie gebruik makend van de  hashtags #WomensProgress2019 en #FamiliesOfToday.