Verkiezingsprogramma’s abortus 2024: wie zegt wat?

Op 9 juni 2024 trekt stemrechtig België opnieuw naar de stembus. Het recht op abortus is een van de speerpunten van de aankomende verkiezingen. De huidige termijn van 12 weken met een verplichte wachttijd van 6 dagen is al enkele maanden voer voor veel discussie. Het recht op abortus is namelijk niet verankerd in de grondwet, en de meningen lopen vaak sterk uiteen. Wat staat er in de verschillende Nederlandstalige partijprogramma’s? Waarvoor stem je als je kiest voor een bepaalde partij?* Wij zochten het voor je uit.

Vlaams Belang
Bij het zoeken naar partijpunten in het programma, vonden we geen concrete informatie rond abortus. Marijke Dillen, kamerlid voor Vlaams Belang, liet in januari wel nog weten dat een uitbreiding van de abortustermijn naar 18 weken voor haar ‘totaal onbespreekbaar’ is. Over de verplichte wachttijd van 6 dagen vonden we niets terug. 

“Een uitbreiding van de termijn naar achttien weken is totaal onbespreekbaar. Voor ons gaat de huidige regelgeving al ver genoeg. De verkiezingskoorts doet sommige partijen blijkbaar spelen met het menselijk leven.”

N-VA
Op de website van de N-VA staat volgend paragraaf:

“De N-VA staat achter de principes van de huidige abortuswet en toont zich altijd bereid om binnen een serieus parlementair debat mee na te denken over verdere verbeteringen, bijvoorbeeld inzake het inkorten van de verplichte bedenktijd. De partij voorziet voor haar volksvertegenwoordigers bij dit soort ethische kwesties de mogelijkheid om vrij te stemmen, naar eigen eer en geweten.”

De partij zegt open te staan voor een inkorting van de verplichte bedenktijd. Over de effectieve termijn wordt niets vermeld.

Open Vld
In het partijprogramma van Open Vld vinden we twee grote speerpunten terug in verband met het recht op abortus: de verankering van het recht in de grondwet en de verlenging van de termijn. Over de bedenktijd vinden we niets terug.

• “Het recht op abortus wordt opgenomen in de grondwet: sinds 1990 hebben vrouwen het recht om vrijwillig hun zwangerschap af te breken. Er zijn echter politici die de klok willen terugdraaien. Om dit fundamenteel recht van vrouwen om te beslissen over eigen buik te beschermen, verankeren we het in de grondwet. Zo beschermen we dit fundamenteel recht.’”
• “De huidige abortuswet wordt uitgebreid: jaarlijks gaan er honderden Belgische vrouwen naar Nederland om een abortus te laten uitvoeren. Een wetenschappelijk comité heeft zich duidelijk uitgesproken voor de uitbreiding van de huidige abortuswet. Vandaag stelt de wet 12 weken en een bedenktijd van 6 dagen. Dit moet mogelijk zijn tot 18 weken na de bevruchting. Deze uitbreiding laat bovendien toe dat vrouwen, in samenwerking met hulpverleners, voldoende tijd hebben om weloverwogen tot zwangerschapsonderbreking te kiezen.”

CD&V
Ook CD&V voorziet een plaats voor abortusgerelateerde partijpunten in haar programma. De partij lijkt zich voornamelijk te focussen op preventie, en zegt ook open te staan voor een inkorting van de verplichte wachttijd naar 48 uur. De termijn verlengen is voor hen onwenselijk.

“We voorzien in een tegemoetkoming voor langdurige anticonceptie zoals het spiraaltje of het hormoonhoudend staafje terug voor alle vrouwen, ongeacht leeftijd of recht op een verhoogde tegemoetkoming. Ook voor mannen moet anticonceptie betaalbaarder worden. In eerste instantie kijken we dan ook naar een tegemoetkoming in de prijs van condooms die via de apotheek worden aangekocht. We zetten in op kwalitatieve en geïndividualiseerde begeleiding waarbij vrouwen niet alleen kunnen rekenen op medische, maar ook op psychosociale begeleiding en nazorg. De periode van 48 uur tussen de aanmelding en de uitvoering van de abortus zijn cruciaal om deze kwaliteit te garanderen. We herleiden de huidige ‘wachttermijn’ dan ook van 6 dagen naar 48 uur. Voor cd&v mag de wettelijke termijn om een vrijwillige abortus op verzoek te laten uitvoeren niet verder dan veertien weken (na de bevruchting) liggen, en dit in het belang van zowel (kwetsbare) vrouwen als het ongeboren leven. In extreme omstandigheden is er een uitzondering mogelijk, zoals bij verkrachting of incest.”

Vooruit
Bij Vooruit streven ze naar een volledige afschaffing van de bedenktijd, alsook een verlenging van de abortustermijn naar 18 weken. Verder focussen ze ook op de verankering van het recht in de grondwet, en op de betaalbaarheid en erkenning van de procedure als dringende medische hulp.

“We verankeren seksuele en reproductieve rechten, met inbegrip van abortus, als grondrechten. We erkennen abortuszorg als dringende medische hulp zodat alle vrouwen ongeacht hun statuut of levensomstandigheden effectief toegang hebben tot de afbreking van een ongewenste zwangerschap. We moderniseren de huidige abortuswetgeving: we verlengen de termijn van 12 naar 18 weken postconceptie en schaffen de betuttelende verplichtingen in de huidige wet, zoals de ‘bedenktijd’, af. We zorgen voor betaalbare abortuszorg en maken de keuze voor een eerste consult en begeleiding op afstand mogelijk. We richten bijkomende gespecialiseerde multidisciplinaire abortuscentra op om de beste zorg te voorzien.”

Groen
Ook Groen pleit voor een langere termijn, verankering in de grondwet en een afschaffing van de bedenktijd. Daarenboven willen zij het ook mogelijk maken minderjaringen toegang te verlenen tot de procedure zonder toestemming van de ouders of voogd. “Groen wil:

• Het recht op abortus verankeren in de grondwet. De abortustermijn breiden we uit naar minstens 18 weken. De verplichte bedenktijd van 6 dagen schaffen we af.
• Abortus voor minderjarigen mogelijk maken zonder toestemming van ouder(s) of voogd.”

PVDA
De PVDA lijst volgende partijpunten rond abortus op in haar partijprogramma:

• We zorgen ervoor dat abortus niet langer strafbaar is.
• We verlengen de wettelijke termijn voor abortus naar minstens 18 weken en schaffen de wachttijd af.
• We breiden het aantal abortuscentra uit.
• We maken doorverwijzen (naar andere dokters of instellingen) verplicht voor dokters en ziekenhuizen die geen abortus willen uitvoeren.
• We nemen abortus op in de basisopleiding van artsen.
• We maken de pil gratis, ook voor vrouwen boven de 25, en zorgen dat langdurige contraceptie zoals de spiraal toegankelijker is. We zorgen voor gratis condooms in publieke toiletten.

* Alle partijstandpunten vermeld in dit artikel komen rechtstreeks uit het desbetreffende partijprogramma of, indien gebrek aan informatie, uit recente nieuwsartikelen gevonden op de website van de partij.